Niedoczynność tarczycy
Malutki, bo ważący zaledwie 18 gram u kobiet i 25 u mężczyzn, gruczoł spełnia ogromną rolę w funkcjonowaniu organizmu, począwszy już od życia płodowego. Nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu u matki mogą spowodować upośledzenie umysłowe i fizyczne dziecka. Takie skutki powoduje niedoczynność tarczycy.
Na czym polega niedoczynność tarczycy?
Tarczyca ma za zadanie produkcję hormonów: tyroksyny, trójjodotyroniny oraz kalcytoniny. Są one niezbędne do prawidłowej przemiany materii, do niezakłóconej gospodarki wapniowo – fosforanowej, do regulowania poziomu cholesterolu we krwi. Dla płodu są konieczne do budowy mózgu i ośrodkowego układu nerwowego oraz układu kostnego.
Kiedy dochodzi do zmniejszenia poziomu hormonów produkowanych przez ten gruczoł, wówczas mówimy o niedoczynności tarczycy.
Dlaczego tarczyca przestaje wytwarzać hormony?
Jest kilka przyczyn nu niedoczynności tarczycy. Jedną z nich jest niedobór jodu. Dziennie organizm potrzebuje 0k. 100 – 200 gram jodu. Dostarczamy go wraz pożywieniem. Dawniej w rejonach, gdzie występuje niewiele jodu, (np. w górach, natomiast dużo – nad morzem), choroby wywoływane jego niedoborem były częste. Obecnie w Polsce spożywamy jodowaną sól, więc ta przyczyna występuje rzadziej. Niedoczynności tarczycy wynikającej z niedoboru jodu towarzyszy wole. Jest to powiększona, czasem do znacznych rozmiarów, tarczyca. Próbuje ona uzupełniać niedobory jodu, zwiększając masę tkanki niezbędnej do jego produkcji.
Niedoczynności z innych powodów nie towarzyszy powiększenie tarczycy.
Częstym powodem tej choroby jest zapalenie tarczycy, czyli choroba Hashimoto. Komórki odpornościowe własnego organizmu na skutek zaburzeń układu immunologicznego atakują wówczas komórki tarczycy, co w konsekwencji powoduje obniżenie ilości wytwarzanych hormonów.
Równie częstą co niedoczynność, jest nadczynność tarczycy. Wtedy ten gruczoł powoduje za dużo hormonów, co odbija się negatywnie na funkcjonowaniu organizmu. Leczenie nadczynności może powodować niedoczynność tarczycy, zwłaszcza gdy zostaje operacyjnie usunięta jej część. Także terapia jodem radioaktywnym powoduje zmniejszenie wytwarzania hormonów aż do niedoczynności.
Jeszcze inną przyczyną jest niewydolność przysadki mózgowej, której zadaniem jest stymulowanie tarczycy do produkcji hormonów. Niewydolność polega na zmniejszeniu produkcji hormonu TSH, który to daje sygnał tarczycy, że konieczne są nowe „dostawy” tyroksyny i trójjodotyroniny. Jeśli tego sygnału nie ma, tarczyca przestaje być aktywna.
Jakie skutki powoduje niedoczynność tarczycy?
Niedoczynność tarczycy wyniszcza organizm. Powoduje zmniejszenie tempa przemiany materii,co skutkuje otyłością mimo niezmienionej diety, twarz staje się nalana, opuchnięte powieki. Bardzo dotkliwe dla chorych jest ciągłe odczuwanie zmęczenie i brak energii do aktywności fizycznej i umysłowej. Występują problemy z koncentracją, zaburzona jest pamięć. Obserwuje ziemiste zabarwienie skóry, szorstkie i matowe włosy, zwiększone wypadanie włosów. Osoba dotknięta tym schorzeniem stale odczuwa zimno, ma obniżoną temperaturę ciała. Nastrój ma obniżony, prowadzący do depresji. Poważnym problemem jest niewydolność mięśnia sercowego i spowolnienie akcji serca. Na skutek zaburzeń gospodarki tłuszczowej wzrasta stężenie cholesterolu we krwi i zagrożenie miażdżycą.
Kobiety cierpią na wydłużone cykle miesiączkowe i obfite krwawienia zagrażające anemią. Skutkiem nieleczonej niedoczynności tarczycy jest bezpłodność. Mężczyźni odczuwają obniżenie libido, czyli spadek zainteresowania seksem, oraz uskarżają się na problemy z potencją.
Ta choroba u dzieci powoduje zwolnione tempo wzrostu oraz opóźnienie rozwoju umysłowego.
Niedoczynność tarczycy dotyka najczęściej kobiety w wieku 40 – 60 lat.
Czy to się leczy?
Niedoczynność tarczycy to choroba powodująca znaczne obniżenie jakości życia oraz zagrażająca poważnymi powikłaniami takimi jak choroby serca, miażdżyca, zaburzenia oddychania (bezdech senny), anemia, bezpłodność u kobiet, wreszcie śpiączka. Niezbędne jest więc leczenie. Każda osoba obserwująca u siebie wyżej wymienione objawy ( nie muszą występować wszystkie), powinna zgłosić się do lekarza. Ostateczną diagnozę pozwoli postawić badanie poziomu hormonów tarczycy. W terapii stosuje się preparaty tyroksyny. Leczenia nie wolno przerywać. Leki przyjmuje się dożywotnio, bowiem chora tarczyca nie zwiększa produkcji hormonów na tyle, by zaspokoić potrzeby organizmu, więc należy je dostarczać z zewnątrz.
Pomocne w leczeniu niedoczynności tarczycy są preparaty zmniejszające skutki choroby takie jak depresja, przerzedzanie włosów, otyłość. Ponadto stymulują one tarczycę do aktywności. W aptekach dostępne są takie specyfiki bez recepty.